Topraklama Ölçümü Nasıl Yapılır?
Endüstriyel tesislerde, şalt sahalarında veya özel işletmelerde
elektriksel güvenliğin sağlanması anlamında topraklama büyük önem
taşımaktadır. Topraklamanın daha doğru yapılması için belirli periyodik
aralıklarla topraklama ölçümünün yapılması gerekmektedir. Peki
topraklama ölçümü nedir? Toprak direnci nedir? Topraklama ölçümü nasıl
yapılır? Bu soruların cevaplarını yazımızda bulabilirsiniz.
Topraklama Ölçümü Nedir?
Elektrikli işletme araçlarının, aktif olmayan (normal işletmede
gerilim altında olmayan) metal kısımlarının bir iletken üzerinden
toprakla birleştirmesi için kurulan sistemetopraklama
tesisatı denir.
Topraklama direnci ise toprağın elektrik akımını
geçirebilmesi esnasında gösterdiği tepkidir. Topraklama ölçümü,
toprak direnci test cihazı (Toprak Megeri) kullanılarak hassasiyetle
yapılmalıdır.
Topraklama ölçümü, toprak direnci test cihazı (Toprak Megeri)
kullanılarak hassasiyetle yapılmalıdır.
Topraklama Ölçümü Neden Yapılır?
► Topraklama
sayesinde cihaz üzerindeki kaçak akımlar ve statik elektrik toprağa
akacaktır. Böylece can güvenliği sağlanacak ve cihazların zarar
görmesi önlenecektir.
► Topraklamanın görevini yapabilmesi için cihazın gövdesinden
toprağa kadar olan elektriksel direncin yeterince düşük olması
gerekir. Söz konusu direncin, periyodik olarak kontrol edilmesi
gerekmektedir.
► İşçi
Sağlığı ve İş güvenliği Tüzüğünün 270-354 maddeleri gereği
elektrik tesislerinde topraklama yapılması gereklidir. Ayrıca 21.08.2001 tarih ve
24500 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nin 7. Ve 10.Maddeleri
gereğince topraklama tesisatının yapılması ve periyodik olarak
ölçülmesi zorunlu hale getirilmiştir.
Topraklamanın görevini yapabilmesi için cihazın gövdesinden toprağa
kadar olan elektriksel direncin yeterince düşük olması gerekir. Söz
konusu direncin, periyodik olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.
Topraklama Ölçümü Nasıl Yapılır?
► Ölçümler,
yetkili mühendislerin kontrolünde, alanında uzman kişiler tarafından
yapılmalı ve raporlanmalıdır.
► Topraklama ölçümünde kullanılan cihazın kalibrasyonu yapılmış
olmalıdır.
► Paratoner topraklama ölçümlerinde paratoner irtibatı kesilerek
kontrol klemensinden ölçüm yapılmalıdır.
► Ölçüm yapılan yer eğer fabrika ise topraklama sistemi mutlaka
araştırılmalıdır. Eğer TN sistemi uygulanıyorsa çevrim empedansı
koruma iletken kesitleri projesinden kontrol edilmelidir.
Meger Testi İle Topraklama Ölçümünün Bağlantı Şekli
► Koruma iletkenlerinin (TN sisteminde) mutlaka ana panodaki (trafo
çıkışı) nötr barasına bağlı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
► Ölçüm periyodu, işletmenin yapısına ve ekipmanın fiziki durumuna
göre değişkenlik göstermelidir.
► Direklerin topraklama ölçümünde direk ile olan irtibat
sökülmemelidir.
Örneğin ;
► Elektrik üretim, iletim, dağıtım tesisleri iki yılda bir kere,
► Enerji nakil ve dağıtım hatları beş yılda bir kere,
► Sanayi tesisleri ve iş merkezleri direnç değerleri yılda bir kere,
► Sabit işletme elemanları yılda bir kere,
► Yeri değişebilen işletme elemanları altı ayda bir kere
► Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışılan
işyerleri ile ıslak ortamlarda çalışılan işyerlerinde yılda bir
olmak üzere gerekli ölçümler yapılmalı ve raporlanmalıdır.
Kaynak:
proasist.com.tr
TOPRAK
GEÇİŞ DİRENCİ TEST TALİMATI
Toprak geçiş direnci testi, 21.08.2001 tarih ve 24500 sayılı Resmi
Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesislerinde
Topraklamalar Yönetmeliği’ ne (ETTY) göre yapılır (Ek-N Madde N.2.2).
1-
Toprak geçiş direnci, Toprak Geçiş
Direnci Ölçüm Cihazı ile ölçülür. Bu cihazın teknik özellikleri, Ek-N’
de Madde N.2.2.1 de belirtilmiş olup, kullanılan alternatif gerilimin
frekansı 150 Hz. i geçmemelidir.
2-
Yapılacak olan testler konusunda
üretici firmanın kullanma kılavuzunda belirtilen talimatlar
kullanılmalıdır.
3-
Toprak geçiş direnci testi için,
kalibrasyon süresi geçmemiş olan cihaz kullanılmalıdır.
4-
Öncelikle, tüm makinalara ve dağıtım
panolarına topraklama hattının fiziki olarak bağlı olduğu gözle kontrol
edilir.
5-
Referans bağlantıları için 2,5 mm2
kesitinde NYAF kablo kullanılır. Birinci referans bağlantısı için en az
40 m’ lik, ikinci referans bağlantısı için en az 60 m’ lik kablo
kullanılır.
6-
Ölçümde kullanılacak olan referans
çubukları olarak üretici firmanın cihaz ile birlikte verdiği çubuklar
kullanılır.
7-
Ölçümü yapılacak topraklayıcı, sonda
ve yardımcı topraklayıcılar, mümkün olduğu kadar birbirinden uzak olmak
üzere mümkün mertebe bir doğru üzerinde bulunmalıdır.
8-
Sondanın ölçme yapılacak
topraklayıcıyla arasındaki mesafe 20 m’ den az olmamak kaydıyla en büyük
topraklayıcı uzunluğunun en az 2,5 katı (ölçme yönüne doğru), yardımcı
topraklayıcının mesafesi ise, 40 m’ den az olmamak kaydıyla en az 4 katı
olmalıdır.
9-
Toprak Geçiş Direnci Ölçüm Cihazının
diğer ucu ölçümü yapılacak olan topraklayıcıya bağlanarak ölçüm yapılır.
10-
Ölçümü yapılan topraklayıcıya ait tanımlar test föyüne işlenir. Cihaz
ekranında okunan değer, topraklayıcının geçiş direnci olarak kayıt
edilir.
11-
Bu işlemler sonucunda testin ölçüm sonuçları olumlu yani uygun çıkarsa
bu sonuçlara göre rapor hazırlanır.
12-
Ölçümü yapılan noktalarda değerler uygun çıkmazsa gerekli
iyileştirmelerin yapılması söylenip, eksiklikler tamamlanınca tekrar
ölçüme gidilir
Bu talimatın uygulama sorumluları TEST MÜHENDİSLERİ’dir.
Hazırlayan: H.Taner SARIKAYA
Elektrik
Mühendisi
|